Chorwacja – wirtualna podróż #1 (część nadmorska)

Film Croatian Wine Story (“Hrvatska Vinska Priča – Putevima Vina”) zabiera nas w podróż poprzez region winiarskie i najbardziej znane winnice Chorwacji. Pomimo promocyjnego charakteru film jest ciekawą opowieścią o miejscach, ludziach, ich pasjach i winach które tworzą.

Film Croatian Wine Story (“Hrvatska Vinska Priča – Putevima Vina”) został zrealizowany w 2009 roku przez firmę Mandrak Produkcija we współpracy z koncernem spożywczym AGROKOR. Realizacja trwała 4 lata, film zabiera nas w podróż poprzez region winiarskie i najbardziej znane winnice. Mało który kraj ma taki potencjał turystyczny i jest tak chętnie odwiedzany przez Polaków jak Chorwacja. Turystyka i wino dobrze idą w parze, jedno wspiera drugie. Letni wyjazd można urozmaicić wizytą w winnicy i degustacją miejscowych win. Spotkamy delikatne, aromatyczne białe wina z zimnej północnej części kontynentalnej, jak również mocne, potężne, owocowe wina z pełnego słońca południa. Według słów Leonardo da Vinci “tam gdzie są dobre wina tam żyją dobrzy ludzie“, więc zapraszamy na wirtualną podróż. Startujemy w Zagrzebiu, skąd szybko przemieszczamy się na wybrzeże: od Półwyspu Pelješac poprzez Dalmację, Kvarner aż po Istrię. Druga część filmu obejmuje Chorwację kontynentalną.

W środkowej Dalmacji, na wysokości Makarskiej, parędziesiąt kilometrów od morza, w pobliżu miejscowości Imotski znajdują się zapierające dech w piersiach krasowe jeziora: Modro, Crveno i inne. To tutaj od ponad dwustu lat rodzina Grabovac produkuje wino, w tym lekkie, świeże, żółto-zielone Kujundžuša.

Na południowych stokach Półwyspu Pelješac, znajdują się dwa znane stanowiska: Dingač i Postup. Uprawiony jest tutaj autochtoniczny szczep Plavac Mali, kuzyn Zinfandela (oba szczepy pochodzą od Crljenaka Kaštelanskiego). Skaliste wapienne podłoże, niemal pozbawione gleby oraz specyficzny mikroklimat, charakteryzujący się najwyższą w Chorwacji średnią temperaturą dają tu jedne z najlepszych win. Plavac Mali jest wielką chorwacką nadzieją na podbicie rynków międzynarodowych. Zwykle jest to wino aromatyczne, skoncentrowane, o wysokiej zawartości alkoholu i tanin, bogate w smaki i aromaty jeżyny, ciemnej wiśni, pieprzu i przypraw.

Plavac Mali jest popularny w całej Południowej Dalmacji wraz z wyspami, szczególnie dobre rezultaty oprócz Półwyspu Peljesac daje na południowych stokach wyspy Hvar, gdzie odwiedzamy winiarnię Zlatan Otok. Jej właściciel Zlatan Plenković był gościem na ENOEXPO 2011, wszystkie cztery wina zgłoszone do konkursu ENOEXPO 2011 zostały nagrodzone medalami. (Zlatan Posip 2009, Zlatan Otok Hvar 2008, Zlatan Crljenak 2008 i Zlatan Plavac Grand Cru 2007; importer Solvin Cieszyn). Zlatan z dumą prezentuje stanowisko Zavala, gdzie uprawia najlepsze białe dalmatyńskie szczepy autochtoniczne: Maraština, Bogdanuša i Pošip.

Zlatan Plenković wierzy, że najlepsze grona rosną w miejscach wystawionych na silne wiatry (“nie ma dobrej jakości bez wiatru“). Podobne warunki jak na południowych stokach Hvaru panują na zboczach Makarskiej, gdzie Zlatan założył kolejną dużą (60 ha) winnicę.

W północnej Dalmacji, w rejonie Šibenika popularny jest autochtoniczny szczep Babić. Ten odporny na filokserę szczep rozprzestrzenił się po zarazie, która spustoszyła eurpejskie winnice. Jest bardzo wytrzymały, najlepsze rezulaty daje w skrajnie trudnych warunkach, sadzony w ubogiej glebie pomiędzy skałami.

Babić uprawiany w miejscach zbyt żyznych, przy nadmiernych zbiorach, daje wino rozwodnione i bez charakteru. Gdy winorośl musi walczyć o przetrwanie jakość i koncentracja owocu wzrasta, wino nabiera aromatów czarnych owoców, suszonych fig i ziół. Nawet gdy niektóre z tych aromatów mogą mieć rustykalny i ziemisty charakter to wino w smaku pozostaje gładkie i okrągłe. Przykładem hardcorowej uprawy Babicia jest stanowisko Bucavac, położone na południe od miasta Primošten. Stanowisko podzielone jest kamiennymi murkami na wydarte skale kilkumetrowe działki, na każdej nasadzone jest po kilka krzewów (uprawa kasetonowa).

Zupełnym przeciwieństwem są olbrzymie, zmieniające krajobraz wielohektarowe nowe nasadzenia/planatacje w okolicy Šibenika i położonego dalej na północny-zachód miasta Benkovac.

Wyspa Krk to miejsce uprawy szczepu Żlahtina. Według przekazów historycznych Julia Augusta, żona Ceazara Augusta pijąc tutejsze wino dożyła 86 lat, zapewne w dobrym zdrowiu. Żlahtina daje przyjemne zielono-żółte lekkie i owocowe wino. Działająca od 100 lat Spółdzielnia PZ Vrbnik na bazie Żlahtiny produkuje wino musujące Valomet, dojrzewające przez rok w butelkach zatopionych w morzu na głębokość 30 m. Półmrok, podwodna cisza i spokój dobrze służą winu. Oblepione wodorastami butelki „morskiego szampana” są sprzedawane po 200 euro za butelkę nie tylko miłośnikom nurkowania.

Istria to królestwo szczepu Malvazja Istarska, uprawianego w tym regionie od XIII wieku. W zależności od siedliska i sposobu winifikacji malvazjia może być odświeżająca, mineralna z nutą białych kwiatów, dłuższa maceracja skórek zmniejsza aromaty i dodaje winu struktury, charakteru i długowieczności. W winiarni Kabola (region Momjan w północno-zachodniej części półwyspu Istria) najbardziej wyrafinowana Istarska Malvazjia jest długo fermentowana w obecności skórek i pestek w zagłębionych w ziemi amforach. “Wino wyrosło z ziemi i jest właściwe by fermentowało w ziemi”, im mniejsza ingerencja winiarza tym lepiej. Także tutaj można spróbować słynny Momjanski Muškat, słodkie wino o głębokim złotym kolorze, z aromatem dzikich goździków, róż i szałwi.

Istria to ziemia wina, oliwy i dobrych ludzi. Półwysep jest zróżnicowany geologicznie, Istria jest biała (wapienna) na północy, szara (fliszowa) w części centralnej oraz czerwona na południowo-zachodnim wybrzeżu. Czerwona gleba – “terra rosa” – powstała w procesie wietrzenia skał węglanowych, zabarwiona jest wodorotlenkiem glinu i żelaza. Jak w winnicy Moreno Coronica, który na czerwonej glebie uprawia głównie Malvaziję i Teran.

Na Istrii swoje niezmierzone plantacje mają: Istravino (koło Novigradu) i Agrolaguna (Poreč). Agrolaguna jest kombinatem rolnym, który produkuje najważniejsze tutejsze specjały: krowi i owczy ser dojrzewający, oliwę oraz wino. Uprawiane są szczepy autochtoniczne Malvazja, Teran, Borgonja, także zadomowiane tutaj od długiego czasu i dające dobre rezultaty Cabernet Sauvignon i Merlot.